Tiềm năng của phức hợp Cát Tiên trong việc tranh thủ tài chính của Biến đổi khí hậu

Tiềm năng của phức hợp Cát Tiên trong việc tranh thủ tài chính của Biến đổi khí hậu

Các nước phát triển đang rất chú trọng đầu từ vào chương trình giảm phát thải khí nhà kính từ rừng (REDD+ - Reducing Emissions from Deforestation and Forest degradation và chi trả cho dịch vụ môi trường (Payments for Environmental Services - PES). Bốn nước Đan Mạch, Nhật, Na Uy và Tây Ban Nha đã đóng góp 118.9 triệu USD cho chương trình UN-REDD+ ở các nước đang phát triển. Thông qua chương trình này, Việt Nam được tài trợ 4.4 triệu đô trong giai đoạn 2009-2011 và thí điểm đầu tiên ở khu vực lưu vực sông Đồng Nai thuộc vùng đệm Vườn Quốc gia Cát Tiên. Ba xã được chọn làm thí điểm là Lộc Bắc, Lộc Bảo, Lộc Lâm thuộc huyện Bảo Lâm, tỉnh Lâm Đồng để tăng cường thể chế hỗ trợ cho việc bảo vệ đa dạng sinh học phức hợp Cát Tiên[1].  Mô hình thí điểm này đang hứa hẹn nhân rộng ở nhiều địa phương trong cả nước. Úc cũng dành 273 triệu AUD thông qua chương trình sáng kiến carbon từ rừng (Forest Carbon Initiative) để hỗ trợ các nước đang phát triển bảo vệ rừng. Cũng trong giai đoạn 2010-2012, khối các nước phát triển cam kết chi 30 tỷ đô hỗ trợ các nước đang phát triển phát triển xanh và số tiền này sẽ là 100 tỷ đô cho đến năm 2020. Điều này cho thấy nguồn hỗ trợ dành cho REDD+ và PES sẽ rất dồi dào trong tương lai, đây chính là cơ hội của Cát Tiên trong việc tranh thủ tài chính của BĐKH thông qua chương trình PES hoặc REDD+.

Với tốc độ phát thải tăng nhanh chóng ở các nước đang phát triển[2], hội nghị Copenhagen năm 2009 đã thống nhất các nước đang phát triển sẽ cùng với các nước phát triển cắt giảm khí thải để giữ nhiệt độ trái đất tăng không quá 2⁰C. Điều này một lần nữa được thống nhất trong Hội nghị ở Durban, Nam Phi năm 2011.  Khi các nước đang phát triển cam kết giảm phát thải, Việt Nam không là ngoại lệ trong nỗ lực cắt giảm phát thải này trong tương lai. Trong tám chính sách phát triển xanh Việt Nam có khả năng xem xét để áp dụng, thì chính sách PES, điển hình là REDD+ không những giúp Việt Nam đạt mục tiêu giảm thải trong tương lai mà còn đưa lại nguồn thu nhập cho người dân và chính phủ thông qua bảo vệ chính tài nguyên của đất nước mình để phát triển bền vững.

Thủy điện trước đây được xem là hợp lệ, có thể tạo tín chỉ carbon để bán ở thị trường tự do trong cơ chế phát triển sạch (CDM) theo Nghị định thư Kyoto. Tuy nhiên, tác động của thủy điện đối với môi trường, di dân, ảnh hưởng đến bản sắc văn hóa rất lớn; nên hiện nay chỉ những thủy điện có công suất dưới 30KW mới được xem xét cấp tín chỉ carbon theo CDM.

Phân tích trên có thể cho thấy rằng Cát Tiên có tiềm năng rất lớn trong việc tranh thủ tài chính từ BĐKH ngay cả hiện tại và trong tương lai. Do vậy tôi đề nghị chính phủ phân tích chi phí và cơ hội, được và mất kỹ càng của việc xây dựng hai thủy điện Đồng Nai trước khi có quyết định nên xây dựng hay dừng lại.

Đào Thị Hằng

Email: daohang1104@gmail.com

Người sáng lập (Founder): Green for Vietnam - greenforvietnamblog.com

Thạc sỹ Quản lý Carbon, Đại học Adelaide, Úc

Học bổng Năng lực lãnh đạo (ALA) của Chính phủ Úc, 2011.

---

1^, http://www.snvworld.org/sites/www.snvworld.org/files/publications/socio-economic_reportlr-final.pdf

^2, Mức phát thải của Việt Nam năm 1990 là 27.8 tỷ tấn. Mức này tăng gấp 4 lần sau 18 năm (101.9 tỷ tấn năm 2008), và nó tăng lên thêm 12 tỷ tấn vào một năm sau đó (114 tỷ tấn năm 2009).