THƯ NGỎ GỬI TƯ VẤN LẬP ĐTM HAI DỰ ÁN THỦY ĐIỆN ĐỒNG NAI 6 & 6A

THƯ NGỎ

GỬI NHỮNG NGƯỜI TƯ VẤN LẬP ĐÁNH GIÁ/DỰ BÁO TÁC ĐỘNG MÔI TRƯỜNG (ĐTM/EIA) CỦA HAI DỰ ÁN THỦY ĐIỆN ĐỒNG NAI 6 & 6A CHO CÔNG TY CP TẬP ĐOÀN ĐỨC LONG -GIA LAI

Đồng Nai, ngày 29 tháng 9 năm 2012

Kính gửi: Ngài PGS.TS Nguyễn Văn Phước

                Viện trưởng Viện Môi trường và Tài nguyên, ĐHQG TP HCM

       Địa chỉ liên lạc: 142, Tô Hiến Thành, Phường 14, Quận 10, TP. Hồ Chí Minh

Thay mặt những người yêu quý và muốn bảo tồn bền vững VQG Cát Tiên, Nhóm chúng tôi trao đổi một số vấn đề như sau:

Trước hết, chúng tôi rất thấu hiểu và trân trọng các bản ĐTM Dự án thủy điện Đồng Nai 6; Đồng Nai 6A vì đó là sản phẩm trí tuệ của một tập thể các nhà trí thức, khoa học chuyên sâu trong một Viện khoa học có uy tín. Như ông có xác định "Viện Tài nguyên và Môi trường của chúng tôi thuộc ĐHQG TP.HCM - một đơn vị của Nhà nước, do đó chúng tôi đứng về phía người dân, Nhà nước và kể cả doanh nghiệp để bảo vệ cái nào đúng nhất. Và quan điểm của cá nhân ông: "Dĩ nhiên, nếu sau khi đánh giá thấy hai dự án ảnh hưởng xấu đến môi trường, chúng tôi sẽ kiến nghị không nên cho tiếp tục triển khai hai dự án này". Rất ủng hộ tinh thần khách quan, khoa học chân chính của Quý ông.

 Trong các ĐTM nói trên, chúng tôi thấy danh sách những người tham gia lập Báo cáo phía Tư vấn của Quý Viện Môi trường và Tài nguyên như sau:

II	Đơn vị tư vấn	Chức danh	Chuyên môn	Đơn vị
1	Nguyễn Văn Phước	PGS.TS	Công nghệ hóa môi trường	Viện Môi trường và Tài nguyên
2	Nguyễn Hoàng Anh	Tiến sĩ	Sinh thái	nt
3	Đào Thanh Sơn	Tiến sĩ	Sinh học	nt
4	Nguyễn Hồng Quân	Tiến sĩ	Thủy văn	nt
5	Nguyễn Thanh Hùng	Nghiên cứu sinh	Quản lý môi trường	nt
6	Nguyễn Hoàng Lan Thanh	Thạc sĩ	CN Môi trường	nt
7	Phạm Thị Minh Thương	Cử nhân	Địa lý	nt
8	Nguyễn Thị Thái Hòa	Thạc sĩ	SD & BV TN MT	nt
9	Trần Văn Thanh	Thạc sĩ	Quản lý Môi trường	nt
10	Hồ Thị Ngọc Hà	Thạc sĩ	nt	nt
11	Đỗ Quốc Vương	Kỹ sư	nt	nt
12	Nguyễn Thị Phương Thảo	Kỹ sư	nt	nt
13	Viên Ngọc Nam	Tiến sĩ	Lâm nghiệp	ĐH Nông Lâm
14	Viên Ngọc Tuấn Anh	Cử nhân	nt	nt
15	Ngô Văn Trí	Thạc sĩ	Sinh học (Thú + Bò sát + Lưỡng cư)	Viện Sinh học Nhiệt đới
16	Nguyễn Trần Vỹ	Thạc sĩ	Sinh học (Chim)	nt
17	Nguyễn Xuân Đồng	Thạc sĩ	Sinh học (Cá + Tôm)	nt
18	Đặng Văn Sơn	Thạc sĩ	Sinh học (Thực vật bậc cao)	nt
19	Vũ Văn Nghị	Tiến sĩ	Thủy văn	ĐH Khoa học Tự nhiên

Chúng tôi không được biết ai là Chủ biên và không thấy có ai chuyên môn về Địa chất thăm dò; Địa chất công trình; Trắc địa; Khai thác mỏ; Nổ mìn…, do đó trong Báo cáo ĐTM còn một số vấn đề chưa rõ ràng hoặc thiếu (như tác động gia tăng địa chấn khi hồ tích nước, v.v…).

Do các công trình này chiếm đất trực tiếp rừng vùng lõi VQG Cát Tiên, nơi thi công thuộc đầu nguồn sông Đồng Nai nên chúng tôi lưu ý Quý viện  xem xét thêm ảnh hưởng của việc nổ mìn tới môi trường. Chúng tôi đã chứng kiến tiếng nổ của trường bắn ảnh hưởng xấu đến môi trường Núi Phú Sĩ - Nhật Bản như thế nào nên mong có sự cẩn trọng, nghiêm túc và công tâm.

1. Một số lưu ý khi sử dụng VLNCN trích trong các Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia:

1.1. Tại "QCVN  02:2008/BCT - Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn trong bảo quản, vận chuyển, sử dụng và tiêu hủy VLNCN":

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

QCVN 02 : 2008/BCT

QUY CHUẨN KỸ THUẬT QUỐC GIA

VỀ AN TOÀN TRONG BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN, SỬ DỤNG VÀ TIÊU HỦY VẬT LIỆU NỔ CÔNG NGHIỆP

National technical regulation on safety in the  storage, transportation, use and disposal of industrial explosive materials

HÀ NỘI - 2008

Trích:

MỤC 4

SỬ DỤNG VẬT LIỆU NỔ CÔNG NGHIỆP

Điều 17. Những qui định chung khi tiến hành công tác nổ mìn

1. Việc nổ mìn trong phạm vi ảnh hưởng đến khu vực dân cư, khu vực có các di tích lịch sử văn hóa, công trình an ninh quốc phòng, công trình quan trọng quốc gia chỉ được tiến hành theo thiết kế được lập cho từng đợt nổ.

Các bản thiết kế phải được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt theo quy định pháp luật về quản lý VLNCN.

1.2. Gần đây, Trung tâm Khoa học và Triển khai kỹ thuật thủy lợi thuộc trường Đại học Thủy lợi biên soạn, Bộ Khoa học và Công nghệ thẩm định, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn công bố: "QCVN 04 - 04 : 2011/BNNPTNT: Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia - Công trình thủy lợi - Khoan nổ mìn đào đá - Yêu cầu kỹ thuật"

CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

 

QCVN 04 - 04 : 2011/BNNPTNT

QUY CHUẨN KỸ THUẬT QUỐC GIA

CÔNG TRÌNH THỦY LỢI - KHOAN NỔ MÌN ĐÀO ĐÁ

YÊU CẦU KỸ THUẬT

National technical regulation on Hydraulic structures

- Drilling blast holes - Technical requirements

HÀ NỘI  -  2011

Trích:

Điều 1 Phạm vi áp dụng

1.1       Quy chuẩn này quy định các yêu cầu kỹ thuật khi khoan nổ mìn đào đá để xây dựng công trình thủy lợi, thủy điện.

…

Điều 7.3   Căn cứ kết quả tính toán và xem xét các yếu tố tác động do nổ mìn gây ra, lựa chọn phương án đảm bảo an toàn khi nổ mìn theo nội dung chính sau:

a) Xác định quy mô từng đợt nổ mìn cho phép bao gồm phạm vi nổ mìn, loại thuốc nổ và khối lượng thuốc nổ tối đa được phép sử dụng cho mỗi đợt nổ, phương pháp nổ mìn phù hợp v.v... ;

…

Điều 7.4    Nổ mìn ở nơi gần khu vực có các công trình xây dựng như nhà cao tầng, cầu giao thông, đường dây điện cao thế, công trình ngầm, hệ thống các công trình đầu mối thủy lợi, các khối bê tông mới đổ và đang trong quá trình cứng hoá v.v…, ngoài việc đảm bảo các cự ly an toàn theo quy định hiện hành của nhà nước còn phải thực hiện các biện pháp bảo vệ riêng, phải có những nghiên cứu và tính toán chuyên biệt để đảm bảo an toàn cho các công trình này.

…

Điều 9.2.3      Đồ án thiết kế khoan nổ mìn được lập trên các bản đồ địa hình tỷ lệ 1/200,1/500,1/1 000 trên đó có đủ lưới tọa độ, các đường đồng mức, các mốc khống chế địa hình phục vụ thi công. Các tài liệu đo vẽ địa hình bổ sung trong quá trình thực hiện phải được nối tiếp và phù hợp cả về cao độ và toạ độ với các tài liệu địa hình hiện có.

1.3. Quý vị có thể tham khảo: "DANH MỤC VẬT LIỆU NỔ CÔNG NGHIỆP ĐƯỢC SẢN XUẤT VÀ SỬ DỤNG TẠI VIỆT NAM" ban hành kèm theo Quyết định số 03/2006/QĐ-BCN của Bộ trưởng Bộ Công nghiệp ngày 14 tháng 3 năm 2006.

Mỗi loại VLNCN có các đặc tính và cách sử dụng cụ thể. Sự tính toán phối hợp các loại VLN và phương pháp, kỹ thuật thi công nạp mìn, điều khiển nổ là rất linh hoạt, phức tạp. Từ đó mới có thể xem xét các tác động đến môi trường hữu ích và có hại.

2. Một số trích đọan trong Báo cáo ĐTM của 2 DA Thủy điện Đồng Nai 6 & 6A (chữ  màu tím):

2.1. Tại BC ĐTM của TĐ ĐN 6 đã viết:

"Nhu cầu thuốc nổ

Bảng 1-22: Bảng tổng hợp nhu cầu thuốc nổ

TT	Đường kính lỗ khoan (mm)	Khối lượng (tấn)
1	42	44,45
2	105	506,71
3	Tổng	551,16

(Nguồn: DAĐT công trình thuỷ điện Đồng Nai 6, CT CP TĐ Đức Long Gia Lai, 2011)

Theo bảng tổng hợp, tổng nhu cầu thuốc nổ cho trong thi công công trình trong 3 năm là 551,16 tấn. Kho thuốc nổ được dự kiến xây dựng với dung tích 50T, số ngày dự trữ 15 ngày, diện tích kho 0,29ha, được bố trí ở khu phụ trợ 1."

"Trong kỹ thuật nổ mìn, cường độ rung động lòng đất phụ thuộc vào các yếu tố sau: loại thuốc nổ, kích thước lỗ khoan, độ sâu lỗ khoan, khoảng cách giữa các lỗ khoan, chiều cao của cột thuốc nổ, chiều cao cột búa, tần số nổ, khoảng thời gian ngưng nghỉ."

"Khoảng cách an toàn về gia tốc tùy thuộc vào vị trí bãi mìn, địa hình khu vực so với khu dân cư xung quanh, theo khảo sát thực tế tại một số mỏ đang hoạt động trên địa bàn huyện Dĩ An, tỉnh Bình Dương thì khoảng cách an toàn dao động từ 200 đến 400m."

"Như đã nêu ở phần trên, nhằm hạn chế tác động đến động vật khu vực rừng, chủ đầu tư sẽ thực hiện phương án nổ xung điện thủy để hạn chế ồn rung đến động vật khu vực Vườn Quốc Gia Cát Tiên."

"Tác động đến đa dạng sinh học

Trong giai đoạn xây dựng, hoạt động xây dựng, vận chuyển nguyên vật liệu đi qua các khu vực có rừng xung quanh sẽ làm chia cắt sinh cảnh cũng như ảnh hưởng hoạt động săn bắt mồi của các động vật và chim choc khu vực xung quanh.

Hơn nữa ồn và rung do phá đá, nổ mìn, cũng như hoạt động xây dựng sẽ làm động vật hoang dã hoảng sợ, tìm chỗ di trú thích hợp. Thêm vào đó, việc thu dọn lòng hồ để tận thu các loại cây gỗ còn lại cũng sẽ gây tác động mạnh mẽ đến đời sống hoang dã nhất là những loài thú rừng, bò sát và lưỡng cư, chúng sẽ di chuyển đến khu vực xa hơn về phía thượng nguồn hay khu vực rừng lân cận để trú ẩn."

"Khi đường vận chuyển nối liền giữa dự án với trung tâm xã sẽ tiếp đường cho lâm tặc phá rừng và săn bắt thú làm giảm đa dạng sinh học. Các dự án thủy điện đã xây dựng cũng cho thấy nạn phá rừng, săn bắt càng nhiều hơn gây đất trống, đồi trọc, mất thảm xanh tự nhiên của rừng, suy thoái nghiêm trọng. Đồng thời, các động vật sẽ di cư đi nơi khác an toàn hơn để trú ẩn."

"Việc xây dựng đập sẽ làm cầu tạm chắn ngang sông sẽ tạo điều kiện dễ dàng cho người dân bên bờ phải xâm nhập dễ dàng vào vườn Quốc gia Cát Tiên ngay cả trong mùa mưa để cưa cây, săn bắn, bẫy bắt động vật hoang dã và các sản phẩm phi gỗ khác."

"Hơn nữa trong thời gian thi công công trình, dòng chảy sẽ thay đổi và chậm lại ở khu vực xây đập dự kiến, làm hàm lượng oxy hòa tan suy giảm. Đồng thời độ đục nước sẽ tăng cùng với nguồn thức ăn (phiêu sinh) kém đi, gây tác động xấu lên điều kiện môi trường sống của cá. Khi đó, theo tập tính sinh học, cá sẽ di chuyển đến nơi nước trong, dòng chảy tốt và có nhiều thức ăn."

" Biện pháp khống chế bụi, khí thải trong hoạt động phá đá

Để hạn chế bụi trong hoạt động khai thác (khoan tạo lỗ mìn, nổ mìn…) công ty sẽ áp dụng kết hợp các biện pháp giảm thiểu ô nhiễm sau:

Có thể dùng khoan ướt, làm ẩm, hạn chế việc sinh bụi. Kết quả điều tra cho thấy, nếu khoan khô 1cm3 không khí có 5.983 hạt bụi, khi khoan ướt chỉ còn 1.734 hạt.

Sử dụng những phương tiện nổ được sản xuất trong nước như dây nổ chịu nước, không chịu nước, kíp điện vi sai nhiều số, kíp điện tức thời do Việt Nam sản xuất. Dây dẫn điện tất cả đều được bọc lớp nhưa PVC

Dây chính: S = 0,6415 mm2

Dây nối : S = 0,6408 mm2

Dây kíp: S = 0,5 mm2

Kíp điện có điện trở từ 2W - 43W, vỏ nhôm, dây dẫn điện của kíp dài 2m.

Dụng cụ đo điện: Dùng để đo điện trở kíp và mạng nổ về tình trạng thông mạch và điện trở gần đúng của nó. 

Để giảm thiểu ô nhiễm tiếng ồn công ty sẽ áp dụng các biện pháp sau:

Xây dựng kế hoạch thi công hợp lý, bố trí thời gian nổ mìn phá đá ngắn nhất trong quá trình thi công xây dựng.

Sử dụng máy phá đá bằng xung điện thủy EG với đặc tính không gây tiếng ồn, bụi, gas độc, không văng mảnh vỡ ở những khu vực phá đá có điều kiện cho phép

Biện pháp giảm thiểu chấn động rung từ công tác phá đá

Trong công tác nổ mìn, phương pháp nổ mìn vi sai qua hàng, số hàng mìn tùy theo hộ chiếu nổ, mạng nổ hình vuông. Đây là phương pháp tối ưu, đảm bảo an toàn trong thi công và giảm các tác động xấu đến môi trường như: giảm chấn động, đá văng đồng thời mang lại hiệu quả cao.

Ngoài ra, khi khoan nổ mìn dưới nước để đào sâu, mở rộng đáy hoặc để dọn sạch lòng dẫn... , ngoài đảm bảo các yêu cầu kỹ thuật và an toàn chung về nổ mìn còn phải thực hiện theo đúng yêu cầu về bảo vệ môi trường nước, khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản."

Ảnh hưởng của nổ mìn ở bề mặt đối với khu vực rừng là một vấn đề cần phải chú ý, vì chúng có thể xua đuổi chim, thú. Khi nổ mìn, từ khối đá vỡ ra thành tảng, cục, hòn… với các kích cỡ khác nhau, trong số đó có hạt cỡ phần trăm, phần mười của mm được đưa vào không khí gây ô nhiễm do bụi. 

Nổ mìn làm rung động gây ảnh hưởng đến chất lượng các công trình xây dựng.

Chấn động tức thời tạo ra với cường độ > 100dBA. Khả năng bắn đá từ 200m - 300m tính từ tâm nổ mìn.

Tuy nhiên tiếng ồn phát sinh do hoạt động bắn mìn có tính chất tức thời, trong khoảng thời gian rất ngắn khoảng 0,25 giây và chỉ thực hiện ở một số đoạn kênh, hố móng có đá gốc cứng và thường vào thời gian ngừng các hoạt động khác (từ 12h đến 12h30 và từ 17h đến 17h30) nên mức độ tác động không đáng kể.

… Như vậy, khi đi qua rừng cây độ ồn đã suy giảm đi rất nhiều và ở khoảng cách 250m (so với điểm đo độ ồn) độ ồn chỉ còn 58,70 dB và đến khoảng cách 350m (so với điểm đo độ ồn) thì độ ồn chỉ còn 52,03m thấp hơn tiêu chuẩn quy định. Phạm vi lan truyền tiếng ồn do nổ mìn như trong Hình 3‑7.

Hình 3-7: Phạm vi lan truyền tiếng ồn do nổ mìn (Trang 179)

 2.1. Tại BC ĐTM của TĐ ĐN 6A đã viết:

"1.4.6.4 Nhu cầu sử dụng thuốc nổ  (trang 71)

Theo tính toán của dự án đầu tư, tổng nhu cầu thuốc nổ sử dụng cho công trình thuỷ điện Đồng Nai 6A là 302,96 tấn/3 năm » 0,324 tấn/ngày

Kho thuốc nổ được dự kiến xây dựng với dung tích 30T, số ngày dự trữ 15 ngày, diện tích kho 0,15ha, bố trí tại khu vực cấp đất tạm thời được thể hiện trong phụ lục 2, bản vẽ số 1"

Tại trang 213 của Báo cáo ĐTM này:

"Bảng 3‑32 Phạm ảnh hưởng của tiếng ồn đến VQG Cát Tiên

X(m)	400	450	500	550	600	650	700
Độ ồn suy giảm sau khi qua cây xanh	75,69	68,42	63,01	58,70	55,10	52,03	49,33

Như vậy, phạm vi lan truyền tiếng ồn ảnh hưởng đến VQG Cát Tiên đến phạm vi khoảng 600m. Phạm ảnh hưởng của tiếng ồn do nổ mìn đến VQG Cát Tiên như trong Bảng 3-32 và Hình 3-7b.

Hình 3-7b. Phạm vi lan truyền tiếng ồn do nổ mìn (trang 213 của Báo cáo ĐTM)

3. Một số góp ý cho Đơn vị tư vấn lập BC ĐTM, Chủ đầu tư và các cơ quan chức năng có liên quan:

3.1. Đề nghị bổ sung trong ĐTM (tạm một vấn đề về sử dụng VLNCN):

- Tổng lượng thuốc nổ (khái toán) cho làm đường; khai thác đá XD; thi công đào hố móng, đào kênh, xử lý bờ phải, bờ trái….

- Thể hiện rõ vị trí khu vực nổ mìn, nhất là nơi khai thác, chế biến đá xây dựng cung cấp cho Thủy điện (khai thác 1 m³ cần khỏang 0,4 kg thuốc nổ).

- Việc xây dựng kho chứa VLNCN khá lớn trong khu vực bảo tồn đa dạng sinh học có nguy cơ gì?

- Loại VLNCN (thuốc nổ và phụ kiện nổ) sử dụng.

- Các phương pháp nổ mìn và lượng thuốc nổ tối đa cho một lần nổ (một Hộ chiếu nổ).

- Thời gian nổ mìn (nhất là chiều tối) ảnh hưởng tới chim, thú..trong khu bảo tồn như thế nào (thời điểm có loài về ngủ đêm nhưng có loài bắt đầu đi kiếm ăn…)

- Xem lại cách tính toán, các thông số nổ mìn đầu vào… để dự báo phạm vi lan truyền tiếng ồn do nổ mìn. Cả 02 hình vẽ mang số hiệu "Hình 3-7" tuy hình thức có khác nhau song đều có sự nhầm lẫn căn bản về chuyên môn.

- Xem lại tính khả thi, chi phí và công nghệ khai thác đá, đào hố móng  khi sử dụng máy phá đá bằng xung điện thủy EG tại 02 dự án này khi không sử dụng thuốc nổ.

3.2. Cung cấp vài thông tin có liên quan:

- Sở Công nghiệp (nay là Sở Công Thương) các tỉnh Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu và Bình Dương đã rất quan tâm tham mưu cho UBND Tỉnh và chủ trì nhiều Đề tài nghiên cứu khoa học, Hội thảo, Tập huấn… nhằm giảm thiểu tác động xấu tới môi trường khi sử dụng VLNCN từ năm 2004. Cho đến nay thấy rõ kết quả rất khả quan, hiệu quả kinh tế cao và ổn định, sức lan tỏa rộng ra Miền Trung, Nam Trung Bộ, Tây Nguyên và Nam Bộ. Công nghệ nổ mìn tiên tiến nhất VN hiện nay được áp dụng phổ biến là điều khiển nổ bằng kíp vi sai phi điện (hoàn toàn do Z21- Bộ Quốc phòng sản xuất) . Đa số các khu vực sử dụng VLNCN bị cấm dùng thuốc nổ AD1 do ảnh hưởng xấu tới môi trường dù đây là loại thuốc nổ mạnh, phá đá tốt…

- Vị trí thi công nổ mìn là lòng sông Đồng Nai. Cần bổ sung xem xét việc nổ mìn làm ô nhiễm nguồn nước và ảnh hưởng tới con người, các loài thủy sinh, chim thú sử dụng nguồn nước phía hạ lưu. Nhất là việc xử lý mìn câm, phản ứng  nổ hóa học không hết… (sự cố thường có, do nhiều nguyên nhân), sự rửa trôi các sản phẩm khí nổ bám vào đất đá…

Được biết chỉ cần 01 thỏi AD1 (bị câm) sẽ hòa tan vào nước khá nhanh, làm hàng trăm m³  nước chuyền sang màu nâu đỏ có khả năng gây nguy hiểm cho động thực vật. Nước này bơm từ moong khai thác đá ra ruộng đã làm chết lúa, cá và thậm chí vịt nuôi đi ăn trong khu vực nước bơm xả ra cũng bị chết hàng loạt khi về chuồng.

  
Hình 3-1: Kíp vi sai phi điện (kíp trên mặt, kíp xuống lỗ và cuộn dây tín hiệu 

Hình 3-2: Vỏ một thỏi thuốc nổ AD1 Ø 90 mm, dài 330 mm- loại 2 kg bị câm.

Vết rách của vỏ thuốc do kíp nổ tạo ra.

Hình 3-3: Một số phần còn lại của kíp nổ điện vi sai tìm thấy trong lỗ mìn câm.

- Gần đây, ngày 27/09/2012, Thủ tướng Chính phủ có Quyết định số 1419/QĐ-TTg  Về việc xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt đối với 11 di tích, trong đó có Danh lam thắng cảnh VQG Cát Tiên (tỉnh Đồng Nai, Lâm Đồng và Bình Phước). Do đó, việc xem xét các tác động môi trường tới hệ sinh thái động thực vật trong VQG Cát Tiên cần hết sức thận trọng, nghiêm túc vì ngoài Hội đồng thẩm định ĐTM trong nước còn rất nhiều tổ chức, nhà khoa học Quốc tế về môi trường đã và đang quan tâm tới Vườn Quốc gia Cát Tiên.

Chúng tôi rất tôn trọng các ý kiến khác biệt và sẵng sàng trao đổi, học hỏi trên tinh thần hợp tác vì sự tiến bộ khoa học về bảo vệ môi trường, vì uy tín, danh dự và lương tâm của các nhà khoa học Việt Nam, vì lợi ích chung cho điều kiện sống tốt đẹp của Việt Nam và Thế giới.

Cuối thư, chúng tôi xin bày tỏ sự tiếc nuối khi một cá thể sinh vật quý hiếm: Cá sấu xiêm (Crocodylus siamensis), đã chết nổi (chưa rõ nguyên nhân) tại hồ Ea Lâm 1, huyện Sông Hinh, tỉnh Phú Yên sáng 29/09/2012 và có thể là con cuối cùng. Chắc chắn rằng, có sự liên quan của các thủy điện dày đặc trên con Sông Ba này góp phần làm thay đổi rất lớn môi trường sống của chúng. Xem như một lời cảnh báo nguy cấp.

Trân trọng!

Nhóm Yêu quý & Bảo vệ VQG Cát Tiên