03/05/2013 10:18 GMT+7
Xả lũ ẩu, thủy điện bồi thường dân 4,5 tỷ
- Trong quá trình xây dựng cũng như sau khi hoàn
thành, phát điện, dự án thủy điện này đã gây ra không ít hệ lụy cho người dân
trong vùng cũng như hàng trăm ngàn hộ dân sống ở hạ nguồn sông Ba.Xả lũ thiệt hại 4,5 tỷ đồng
Được khởi công xây dựng đầu năm 2007, công trình thủy điện An Khê – KaNak có công suất lắp máy 173 MW, với tổng sản lượng điện trung bình mỗi năm khoảng 685 triệu KWh.
Dự án gồm có 2 bậc nằm trên địa bàn tỉnh Gia Lai: bậc trên là thủy điện Ka Nak thuộc huyện Kbang và bậc dưới là tuyến đầu mối công trình thủy điện An Khê thuộc thị xã An Khê.
 |
| Đời sống người tái định cư thủy điện An Khê - Ka Nak không bằng nơi ở cũ. |
Theo đánh giá ban đầu, hệ thống thủy điện này đã gây ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của hơn 1.000 hộ dân thuộc huyện Kbang và thị xã An Khê, trong đó, có 582 hộ dân phải di dời, tái định cư.
Trong quá trình xây dựng, việc nổ mìn ở công trình lòng hồ Ka Nak tính đến tháng 10/2007, đã gây ra hàng trăm vết nứt cho các trụ sở cơ quan nhà nước, doanh nghiệp và nhà dân ở thị trấn Kbang (huyện Kbang).
Thiệt hại do hậu quả nổ mìn ước tính khoảng nửa tỷ đồng. Việc này đã làm cho người dân bị ảnh hưởng bức xúc, gửi đơn thư khiếu kiện trong suốt mấy năm liền, gây áp lực cho chính quyền địa phương.
Sau một năm bị chậm trễ thi công so với kế hoạch, đầu tháng 9/ 2010, công trình thủy điện này chính thức ngăn dòng tích nước.
Đây cũng là thời điểm mà 582 hộ dân thuộc diện di dời phải được chuyển đến nơi ở mới nhường đất cho thủy điện.
 |
| Xây dựng cửa nhận nước tổ máy Ka nak |
Sau nhiều lần xác minh, kiểm tra, đánh giá mức độ thiệt hại do quá trình xả lũ gây ra, Ban 7 đã phải…“miễn cưỡng” chấp nhận bồi thường thiệt hại cho người dân gần 4,5 tỷ đồng.
Thế nhưng, việc giải ngân, bồi thường thiệt hại cho người dân vẫn dây dưa kéo dài qua nhiều tháng trời.
Cụ thể, thiệt hại về cây cối hoa màu, vật nuôi do xả lũ gây nên là 3,9 tỷ đồng, trong đó, xã Đông chịu thiệt hại nặng nề nhất là 3,1 tỷ đồng; thiệt hại về máy móc thiết bị là 428 triệu đồng.
Ngoài ra, Công ty Xây lắp và Thương mại COMA 25 và Công ty TNHH Trung Kiên cũng bị thiệt hại hơn 434 triệu đồng.
Hàng trăm hộ dân “treo” đất sản xuất
Cuối năm 2012, thủy điện An Khê – Ka Nak cơ bản đã hoàn thành việc phát điện 2 tổ máy, nhưng nhiều vướng mắc trong công tác đền bù, bồi thường, hỗ trợ, bố trí đất sản xuất và nhiều cam kết chưa được giải quyết dứt điểm cho dân.
 |
| Nhà ở khang trang nhưng nhiều người dân không có đất
sản xuất |
Sau khi đồng thuận giao đất, giao vườn; từ bỏ buôn làng đã bao đời gây dựng để về khu tái định cư sinh sống, người dân đều mong muốn có được một cuộc sống tốt hơn.
Tuy nhiên, ngoài việc mỗi hộ được nhận một căn nhà trị giá khoảng 140 – 170 triệu đồng (thời điểm 2009) và 400m2 đất ở, còn lại các cam kết ban đầu của chủ đầu tư như: cấp 1 sào đất vườn, 3 sào đất ruộng, 1 ha đất rẫy và hỗ trợ 6 tháng gạo...với không ít hộ chỉ nghe trên giấy.
Cho tới nay, sau 3 năm di dời về khu tái định cư, nhiều hộ dân vẫn chưa được bố trí đất sản xuất.
Một số hộ may mắn được cấp đất sản xuất thì cũng đành “ngậm đắng nuốt cay” không sản xuất được vì phần lớn là đất đồi dốc, bạc màu, cằn cỗi, thiếu nước tưới...
Đối với bà con người đồng bào dân tộc thiểu số, cuộc sống hầu hết gắn với nghề nông. Vì vậy, đất sản xuất là vấn đề cần thiết nhất.
Mặc dù những căn nhà tái định cư khá khang trang; điện, đường, trường, trạm được xây dựng bề thế…nhưng, nỗi lo vẫn hiện hữu trong mỗi câu chuyện của người dân nơi đây.
Anh Breng, làng Krối, xã ĐăkSơMa than thở: “Hồi mới về nhà tái định cư, được Nhà nước hỗ trợ gạo, tiền thì còn sống được. Gần 2 năm nay, nhiều hộ trong làng gặp khó khăn vì không có đất hoặc không đủ đất để canh tác. Trước đây, nhà mình có hơn 4ha đất trồng mì và gần 2ha trồng bắp, lúa…mình còn mua được tivi, xe máy. Bây giờ, mới chỉ được cấp có 1ha đất, chắc lại thiếu đói rồi…!”.
Tại kỳ họp thứ tư (khóa X, 2012) HĐND tỉnh Gia Lai, ông Hà Sơn Nhin, Bí thư Tỉnh ủy bức xúc: “Việc tái định cư cho dân, chúng ta nên thực hiện sao cho tốt hơn nơi ở cũ. Làm sao phải đảm bảo đất sản xuất cho dân. Tôi đề nghị, đất sản xuất cho người dân tái định cư phải được quan tâm số một! Thực tế ở đây, đời sống người dân lại không tốt hơn khi phải đối mặt với hàng loạt khó khăn: đường sá hư hỏng, xuống cấp; thiếu nước sinh hoạt, nước sản xuất, đất tái định canh không thể sản xuất vì quá xấu…”.
Trả lời nhiều vấn đề cam kết nhưng vẫn chưa thực hiện, ông Nguyễn Văn Tặng, Phó Ban Quản lý thủy điện 7 giải trình một cách chung chung, rồi hứa 'sẽ tiếp thu và thực hiện theo thẩm quyền'.
Một số tồn đọng khác được ông Tặng hứa sẽ tiếp tục thực hiện vào quý I năm 2013. Tuy nhiên, lời hứa này đã không được nhiều đại biểu tin vì Ban 7 cũng đã từng hứa nhiều lần, nhưng vẫn chưa thấy thực hiện.
Tiến Thành
Hàng trăm ngàn dân 'chết dở' vì một thủy điện nhỏ
- Sông Ba phía sau đập An Khê –
Ka Nak đã "chết" kể từ ngày thủy điện này chặn dòng tích nước. Cuộc đấu tranh vì
dòng nước sông Ba từ đó đến nay vẫn liên tục căng thẳng.>> Bài 1: Xả lũ ẩu, thủy điện bồi thường dân 4,5 tỷ
Sông Ba là dòng sông lớn nhất chảy qua địa bàn 6 huyện, thị xã phía đông nam tỉnh Gia Lai, sau đó đổ về tỉnh Phú Yên.
Thủy điện An Khê – Ka Nak được xây dựng ở thượng nguồn dòng sông này gồm 2 tổ máy. Tổ máy đập Ka Nak 13MW và tổ máy đập An Khê 160MW.
Khô cạn và ô nhiễm
Đã bao đời nay, người dân các huyện, thị xã nói trên đã gắn liền với dòng sông này.
Từ tháng 9/2010, sau khi thủy điện này chặn dòng tích nước, hệ sinh thái dọc sông Ba đã bị thay đổi hoàn toàn.
 |
| Hơn 500 hộ dân phải di dời nhà cửa để nhường đất cho thủy điện. |
Việc thủy điện lấy nước sông Ba đổ về sông Kôn đã khiến cho khoảng 400.000 hộ dân sống ở hạ lưu thuộc địa bàn Gia Lai phải chịu ảnh hưởng do thiếu nước sinh hoạt và sản xuất, ô nhiễm môi trường...
Ngoài ra, hàng ngàn hộ dân thuộc tỉnh Phú Yên, nơi có dòng sông này chảy qua cũng chịu tác động chung.
Được biết, trước khi xây dựng thủy điện này, lãnh đạo các tỉnh Gia Lai và Phú Yên đã phản đối và đề nghị phải trả nguồn nước lại cho sông Ba. Thế nhưng, việc phản đối này của chính quyền địa phương được bỏ ngoài tai?
Trên thực tế, kể từ năm 2010, sau khi thủy điện này tích nước, tình trạng căng thẳng về nước sông Ba đã bắt đầu nóng dần qua các năm. Mỗi khi đến mùa khô, dòng sông Ba đoạn qua địa bàn thị xã An Khê nước chảy yếu ớt, đá dưới lòng sông trơ đáy nhô lên.
Chất thải từ các nhà máy, các khu dân cư đổ ra sông không được cuốn trôi nên bốc mùi hôi đến ngạt thở.
Mùa khô năm 2010-2011, nhiều trạm bơm ở các xã thuộc huyện Ia Pa (Gia Lai) bị hụt nước không thể hoạt động được. Vì vậy, các trạm bơm phải hạ ống hút nước xuống đến 50cm nhưng có lúc cũng bị hụt nước.
Điều này chứng tỏ, thủy điện đã không trả lại đủ nước cho dòng sông, nên dẫn đến tình trạng khan nước bất thường, gây ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt và sản xuất của người dân phía hạ lưu.
 |
| Sông Ba sau khi bị lấy đi một lượng nước đổ về sông Kôn |
Từ năm 2010 đến nay, người dân ở tỉnh này sử dụng nguồn nước sông Ba liên tục phải đối diện với vấn đề thiếu nước sản xuất.
Giải pháp nào?
Vào mùa mưa, việc xả lũ trở thành nỗi ám ảnh kinh hoàng cho nhân dân sống ở vùng hạ lưu. Còn khi mùa khô về, nguy cơ thiếu nước cho sản xuất và sinh hoạt lại là nỗi lo thường trực của chính quyền địa phương cũng như hàng trăm ngàn hộ dân.
 |
| Sông Ba vào mùa khô trước khi có thủy điện |
Thế nhưng, vẫn chưa có một giải pháp cấp thiết, hữu hiệu nào để cứu dòng sông này đang chết từng ngày.
Sông Ba vào mùa nắng vốn đã bị khô kiệt, nay lại càng khô kiệt hơn.
Theo quy định, thủy điện phải trả nước lại cho dòng sông sau đập là 4m3/giây để duy trì dòng chảy ở mức thấp nhất.
Thế nhưng, theo giám sát của Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Gia Lai và kết quả đo đạc của cơ quan chuyên môn, nhiều khi thủy điện không xả đủ nước như quy định.
Cụ thể, theo số liệu thủy văn thống kê trong 3 tháng đầu năm 2013, lưu lượng nước đo được chưa đến 2m3/s.
Trong khi đó, EVN (chủ đầu tư) cho rằng lưu lượng nước xả ra hạ du luôn đạt 4m3/s?
Theo đánh giá của một số cơ quan chuyên môn tỉnh Gia Lai, dù có xả nước để đạt dòng chảy tối thiểu 4m3/giây như phê duyệt thì cũng không đủ duy trì môi trường sinh thái sông Ba.
Để làm được việc này, trong mùa khô cần đảm bảo lưu lượng dòng chảy tối thiểu trên sông Ba là 20m3/giây.
Bởi, theo số liệu đo đạc của Trạm thủy văn An Khê (Đài khí tượng thủy văn khu vực Tây nguyên), lưu lượng bình quân nước sông Ba trong sáu tháng mùa nắng những năm trước khi có thủy điện là 19,8m3/giây.
Liên tục trong 3 năm đấu tranh nhằm khắc phục những hệ lụy từ thủy điện An Khê – Ka Nak và đặc biệt là cứu lấy dòng sông Ba, đến nay, một giải pháp mới được đưa ra là xây dựng đập điều hòa.
Giải pháp này được cho là có tính khả quan, nhưng có lẽ phải mất một thời gian khá dài mới có thể triển khai.
 |
| Dòng sông Ba thiếu nước trầm trọng vào mùa khô |
Tại buổi làm việc với lãnh đạo UBND tỉnh Gia Lai chiều ngày 12/4 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng cũng đồng ý việc xây dựng đập điều hòa phía sau đập công trình thủy điện An Khê-Ka Nak để đảm bảo nước sinh hoạt và sản xuất cho vùng hạ lưu.
Tuy nhiên, theo Thủ tướng: muốn xây dựng đập điều hòa này, phải dựa trên cơ sở tính toán của Bộ Tài nguyên và Môi trường về nhu cầu lượng nước, về quy trình vận hành hồ chứa cũng như nghiên cứu thực tiễn của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về những vấn đề liên quan…
Tiến Thành
Nguồn:
http://vietnamnet.vn/vn/xa-hoi/119652/hang-tram-ngan-dan--chet-do--vi-mot-thuy-dien-nho.html
No comments:
Post a Comment