Friday, August 31, 2012

Nói không với Thủy điện Đồng Nai 6 & 6A vì hạnh phúc số đông

THƯ NGỎ

Nói không với Thủy điện Đồng Nai 6 & 6A vì hạnh phúc số đông

Thư gửi Ngài Chủ tịch nước Trương Tn Sang

Rừng Cát Tiên, Đồng Nai, ngày 31 tháng 8 năm 2012

Kính thưa Ngài Chủ tịch Nước,

Cũng vào giờ này năm ngoái tôi có viết một bức thư đến ngài Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng với tựa đề là: Mong Thủ tướng "cứu" Vườn Quốc gia Cát Tiên thoát khỏi thủy điện. Vì tình trạng cấp bách, nay tôi xin viết thư này đến Chủ tịch nước để mong được ngài dành chút ít thời gian quý báu của mình lắng nghe tiếng lòng của những người đang sống với rừng và những người mong cứu rừng đặc dụng Cát Tiên thân yêu.

Khó lắm, nỗ lực lắm chúng ta mới bảo vệ được khu rừng rộng lớn nhất ở miền Đông Nam Bộ và được thế giới công nhận, tặng cho nhiều danh hiệu cao quý (Dự trữ sinh quyển, Ramsar, Không gian Văn hóa Cồng chiêng), và ngày 17 tháng 9/2012 tới đoàn chuyên gia thế giới sẽ bắt đầu chuyến thẩm định cho hồ sơ Di sản Thế giới của chúng ta.

Việc có đã nhiều thủy điện dọc Sông Đồng Nai cùng với việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất rừng, khai thác khoáng sản,.. trong điều kiện ta còn nhiều điều cần hoàn thiện hơn trong quản lý liên ngành-tổng thể-toàn diện, cần có báo cáo đánh giá chiến lược đi cùng với những kế hoạch cụ thể sát thực về bài trừ hối lộ-tham nhũng, sau khi đã có biết bao mất mát về đa dạng sinh học, về cảnh quan thiên nhiên và văn hóa cùng với các giá trị phi vật thể vô cùng đáng tiếc nơi đây.  

Việc quy hoạch và đang chuẩn bị thẩm định dự án lấy chiếm hàng trăm héc-ta rừng đặc dụng cho thủy điện Đồng Nai 6 và 6A ngay trong vòng lõi và điểm yếu huyệt - điểm trung chuyển giữa vùng cao nguyên và đồng bằng (ví như điểm rốn của một cơ thể, tụ điểm của nhiều luồng giao thoa văn hóa và đa đạng sinh học, nơi đây đã-đang là ngôi nhà cho nhiều loài quý hiếm, đặc hữu có nguy cơ tuyệt chủng cao nhất như tê giác Việt Nam hay nhiều loài khác đã có nghiên cứu và báo cáo) của khu rừng đặc dụng Cát Tiên - là rất nguy hại cho nhiều mặt chưa thể ước tính hay lường trước như trong Hồ sơ Đánh giá Tác động Môi trường (ĐTM) đang được Chủ đầu tư Đức Long Gia Lai trình duyệt, mà điều nguy hại rõ nhất qua việc di dời mồ mả tổ tiên người Mạ, làm xói mòn tri thức bản địa nhất là về cây thuốc trị bệnh và những tiếng nổ mìn phá đá liên tiếp gây hại và làm kinh động đến sự an bình của hàng nghìn người dân bản địa sống tại xã Đồng Nai Thượng (xã được thành lập ngay trong vùng lõi phía bắc VQG Cát Tiên). Theo như tôi được biết, Núi Phú Sĩ (Fuji) hùng vĩ của Nhật Bản bị thế giới khước từ công nhận là di sản thế giới vì những tiếng  súng tập trận ầm ầm của lực lượng phòng vệ binh từ xa.  

Việc bảo vệ toàn vẹn và nguyên vẹn các hệ sinh thái rừng, các cảnh quan văn hóa và thiên nhiên và những gì quý giá còn sót lại sau chiến tranh cũng như tàn phá của con người là điều ngày càng được Nhà nước ta cũng như nhiều người hiểu ra, quan tâm và ủng hộ. Vấn đề cần thiết phải bảo vệ nguyên vẹn những gì của tự nhiên-thiên nhiên này đã được tôi báo cáo tại Hội thảo quốc tế UNESCO về quản lý bền vững các khu dự trữ sinh quyển khu vực Đông Nam Á (2007), được tổ chức tại Di sản Thiên nhiên thế giới Maolan, Trung Quốc và đã được thế giới quan tâm, hoan nghênh, khích lệ và chia sẻ sâu sắc (Báo cáo tiếng Anh có thể tải về tại đường dẫn http://unesdoc.unesco.org/images/0018/001829/182996e.pdf , trang 131).

Tôi xin nhấn mạnh lại rằng, ở những vị trí, địa điểm thuận lợi, thì trong tương lai nước ta có thể xây được những công trình vĩ đại như tòa Tháp đôi World Trade của Mỹ hay Petronas của Malaysia. Nhưng với những nơi linh thiêng, nhạy cảm về dân tộc, văn hóa và giá trị vô hình như Rừng Quốc gia Cát Tiên, thì một khi bị mất đi sẽ vĩnh viễn không bao giờ có thể lấy lại được. Thêm nữa, Rừng Quốc gia là Tài sản quốc gia, giống như các di tích quốc gia, không thể bị xâm phạm vì các mục tiêu kinh tế; không thể để bị xâm phạm như Chùa Trăm Gian ở Hà Nội.

Tôi và những con người cùng muôn loài đang sống hòa quyện không quyền, chan hòa cùng dưới mái nhà xanh chung Cát Tiên nơi đây xin gửi bao lời tâm sự dâng tặng đến ngài.

Chúng tôi khẩn thiết xin ngài kịp thời ngăn chặn hai dự án thủy điện đang lăm le định làm kia.

Chúng tôi xin cám ơn chân thành ngài đã lắng nghe, và sẽ có hành động thích hợp, thích đáng.

Kính thư và tin cậy!

Trân trọng,


Nguyễn Huỳnh Thuật
Vườn Quốc Gia Cát Tiên


Núi Phú Sĩ (Fuji) hùng vĩ của Nhật Bản bị thế giới khước từ công nhận là di sản thế giới vì những tiếng  súng tập trận ầm ầm của lực lượng phòng vệ binh từ xa 

TS. Nguyễn Huỳnh Thuật trên xuồng sông Đồng Nai ngày mưa lũ, tranh thủ sử dụng máy vi tính trong thời điểm cấp bách này để góp phần cứu lấy sông ĐN và Mẹ Cát Tiên

***********************
BẢN TIẾNG ANH (chưa Edit xong):


Letter to the President of Vietnam Mr Trương Tấn Sang

Say “No” to Đồng Nai 6 and 6A hydropower projects
 for the happiness of the majority

Cát Tiên National Park, Cat Tien Forest, 31 August 2012

His Excellency the President,

At this time last year I wrote a letter to the Prime Minister Mr Nguyễn Tấn Dũng, entitled “Please “save” Cát Tiên National Park from hydropower.” Due to the urgency of the matters, today I am writing this letter to you, Mr President, and sincerely hope that you will spend your precious little time listening to the hearts of those who are living with and wish to save their dear Cát Tiên special-used forests.

It has been with great difficulty and effort for us to protect the largest forests in the South-Eastern region in our Mother Land, Vietnam which the world has recognized and bestowed many honored titles such as Biosphere Reserve, Ramsar, or Space of Gong Culture. Coming 17 September, 2012, a team of world IUCN experts will arrive to evaluate our profile for World Heritage.

The fact is that many hydropower plants have been contructed along the Đồng Nai River along with the non-scientific conversion of forest land use, mining, etc… while there is still much to improve in the overall inter-disciplinary, comprehensive management, all of which need strategic assessments regarding the consequences, gains and losts, accompanied by specific and practical plans to eliminate bribery, corruption, after incalculable loss of biodiversity, landscape and culture together with the intangible values that unfortunately takes place here.

The planning and and preparing to build two hydroplants (Dong Nai 6 and 6A) that enroach hundreds of hectares of special-used forests in the core zone of Cat  Tien National Park  right within crucial important and sensitive point - a transit point between the plateau and the plains (similar to the navel of a body, the convergence of multiple streams of cross-cultural and biological diversity, the past and present home to many rare, endemic and most endangered species such as Vietnam rhinos and many other endemic and globally endangered species that have been studied and reported) - is extremely harmful in many ways, which cannot be estimated or anticipated as reported in the two Environmental Impact Assessments (EIAs) submitted by the Đức Long Gia Lai Co. investor, among which the most obvious harm are the relocation of the Mạ’s ancestor graves, undermining the local indigenous knowledge especially about plant medicines, and the continous mining explosions which disrupt the peace of thousands of indigenous people living at Đồng Nai Thượng commune (which was set up right in the core area North of Cát Tiên National Park).

Thanks to more than two years in Tokyo, I had many opportunities to explore and learn. While climbing Japan’s majestic Mount Fuji, I heard rumbling sounds very far away and beloved sister Ms Ayumi Kinezuka (Chairwoman of Asia-Pacific Youth Association of Agriculture) who accompanied me explained that it was gunfire training of the defense soldiers. It was due to that reason that the world refused to recognize the Mount Fuji as World Heritage.

Protecting the integrity and entirety of the forest ecosystems, the natural and cultural landscapes and the precious remnants of war and human destruction is increasingly understood, cared and supported by the State as well as many people. I have reported the important issue of protecting the integrity of nature, the real-important need of protecting the biodivestity and cultural divesity at the UNESCO International Conference on sustainable management of biosphere reserves in Southeast Asia (2007), held at the World Natural Heritage Maolan, China and the world has shown interest, welcomed, encouraged and deeply shared the issue (See report at http://unesdoc.unesco.org/images/0018/001829 /182996e.pdf, page 131).

I would like to emphasize again that, in the future, we can build great works like the American Twin Towers know n as WTC (World Trade Center) or the famous Petronas Towers in Malaysia in other favorable places and locations but the sacred, ethnically, cultulrally and intangibly sensitive places ​​like here in Cát Tiên National Forest, once lost, will never be regained.

I and the people and all beings whose lives are blended together, without any dreams for power, harmoniously staying under the common green roof Cát Tiên place, would like to send our deepest thoughts, voices and cryings to you. We earnestly ask you to promptly stop those two hydropower projects which are poised to start.

We sincerely thank you deeply for your  listening, and hope you will take appropriate action.
With respect and trust!

Yours Sincerely,

On behalf of those who are living with and wish to save their dearest Cát Tiên.  

Nguyen Huynh Thuat 

Trích đăng:
http://nld.com.vn/20120903101111869p0c1002/hay-cuu-rung-cat-tien.htm
http://www.gocnhinalan.com/bai-cua-khach/hay-cuu-rung-cat-tien.html
http://www.vnppa.org.vn/?m=news&a=page_newseventsdetail&newsid=1018&levelone=0

13 comments:

  1. Những dự án liều lĩnh không nhắm đến lợi ích lâu dài của đất nước mà chỉ mưu toan lợi ích ngắn hạn trước mắt của một nhóm nào đấy, chỉ có thể ẩn chứa đằng sau mọi động cơ không chút lành mạnh, nói khác đi là các dạng biểu hiện trá hình của tham nhũng.
    GS. H-Chi

    ReplyDelete
  2. GS. Hà Đình Đức góp ý ngày 01/09/2012:


    Thuật thân mến !
    Theo tôi, thư viết gửi lãnh đạo nên viết đi thẳng vào vấn đề kiến nghị mang tính cấp bách, khẩn thiết phải giải quyết nếu không sẽ gánh chịu hậu quả về môi trường, văn hóa, lịch sử… nêu thật cụ thể tổn thất nếu Dự án này thực hiên. Không nên viết văn hoa và diễn giải dài dòng. Một vài ý cụ thể. Thuận có thể xin ý kiến của những người khác để hoàn thiện trước khi gửi đi.

    Hà Đình Đức

    ---

    Nên viêt lại:


    Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam
    Độc lập Tự do Hạnh phúc
    ========================

    Tờ trình về Dự án Xây dựng Thủy điện Đồng Nai 6 và Thủy điện Đồng Nai 6A.

    Kính thưa Chủ tịch nước.

    Tôi tên là Nguyễn Huỳnh Thuận (nêu rõ trình độ, hiện đang công tác gì ở đâu…Nói rõ điều này để có tính thuyết phục những kiến nghị nêu trong tờ trình) tôi được biết cơ quan…, công ty… đang có Dự án xây dựng 02 nhà máy thủy điện 6 và 6A trên sông Đồng Nai trong vùng lõi Vườn Quốc gia Cát Tiên.

    Kính thưa Chủ tịch.

    Khu rừng Đông Nam Bộ và Nam Tây Nguyên được công nhận Vườn Quốc gia Cát Tiên theo Quyết định số: .. ngày .. của Bộ …; Năm… Vườn Quốc gia Cát Tiên được UNESCO công nhận là Khu Sinh quyển thế giới theo Văn bản… Đây là nơi có tính đa dạng sinh học cao với nhiều loài quý hiếm có trong Sách Đỏ Việt Nam và Danh lục Đỏ thế giới như:…, là nơi cư trú lâu đời của đồng bào dân tộc Mạ với nguồn dược liệu tự nhiên vô cùng quý giá.

    Vì vậy nếu các công trình thủy điện xây dựng ở đây sẽ gây tổn thất nghiêm trọng và sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến Khu Sinh quyển thế giới đã được UNESCO công nhận.

    Kính thưa Chủ tịch.
    ...

    Đoạn này nên viết lại:” Rồi đây chúng ta có thể xây dựng những công trình kỳ vĩ như toà Thap đôi World Trade như của Mỹ hay Petronas của Malaysia hay những công trình lớ khác trên thế giới. Nhưng khi Dự án xây dựng 2 nhà máy Thủy điện Đồng Nai 6 và Đồng Nai 6A trong vùng lõi của Vườn Quốc gia Cát Tiên thì sẽ gây hậu quả rất tồi tệ cho không chỉ cho tính đa dạng sinh học quý giá vốn có từ hàng ngàn năm, mà còn đảo lộn cuộc sống và di sản văn hóa của quê hương dân tộc Mạ bao đời đang sống ở đây. Đây sẽ là một tổn thất lớn không gì có thể bù đắp được !”.

    Kính mong Chủ tịch nước xem xét và ban ra quyết định đúng đắn và kịp thời.

    Xin gửi Chủ tịch lời chào kính trọng.

    Rất mong nhận được hồi âm từ Văn phòng Chủ tịch nước.

    Người gửi tờ trình



    Nguyễn Huỳnh Thuật

    Địa chỉ liên hệ:
    Nguyễn Huỳnh Thuật
    tên cơ quan:..
    địa chỉ: …
    Điện thoại: …
    Email: ….

    ReplyDelete
  3. Thư của TS. Nguyễn Trường Tiến:

    2012/9/1 TIEN Nguyen Truong

    Chào cả nhà và thầy Đức,

    Cám ơn các thông tin và sự đóng góp rất tâm huyết của cả nhà.Các ý kiến của cả nhà và các thông tin các bạn có được là rất quý và có sức thuyết phục rất cao. " Nói phải, củ cải cũng phải nghe" Tôi đồng ý với các sáng kiến, việc làm và góp ý của cả nhà. Tôi xin góp mấy ý:
    1.Mỗi cá nhân có thể làm những việc như đang làm
    2.Cần có một báo cáo tổng hợp về dự án. lựa chọn những thông tin quan trọng nhất, hình vẽ và ảnh chụp hay nhất để mọi người có thông tin đầy đủ về dự án. Trong báo cáo có thể phân tích và làm rõ những vi phạm về Đạo Đức Môi Trường và hủy diệt các giá trị văn hóa linh thiêng của đất nước...Có thể nêu cả giá trị của văn hóa Oc Eo của Tiền Nhân, Thánh Nhân...câu chuyện của biến đổi khí hậu, lũ lụt, xói mòn, sập lở và tăng vận tôc sdongf chảy...
    3.Kiến nghị cho thẩm tra, kiểm tra, thẩm định, đánh giá...độc lập. Mời các chuyên gia, các Hội nghề nghiệp vào cuộc...Thí dụ giao cho Liên Hiệp Hội KHKT chẳng hạn
    4. Có thể có các hội thảo về vấn đề này
    5. Có thể có tờ trình của các Hội nghề nghiệp, hoặc của tập thể
    Chúng ta còn thời gian.
    Chúc an lành

    ReplyDelete
  4. Thư của một Phật tử có Pháp danh Tâm Phúc Đức:

    "Thưa những người thương ở khắp nơi.
    Thưa anh Thuật.
    Con mong có nhiều nhà khoa học lên tiếng cùng anh Thuật, để những dự án mang lợi nhuận đến cho ít người mà hại đến nhiều người cần được dừng lại hoặc nghiên cứu kỹ lưỡng và thực hiện không những theo khoa học mà còn theo tự nhiên nữa. Từ nam ra bắc chúng ta đang thấy Cát Tiên, Đồng Nai, Cát Bà...hoặc đang gặm dần mòn đất mẹ hoặc đang bớt đi của người dân nghèo những bát cơm, manh áo.
    Con cũng mong các vị ở các cơ quan quản lý cũng nghiên cứu, tham khảo và bồi dưỡng kiến thức khoa học để việc quản lý được thực tế hơn.
    Đúng là không có gì thoát khỏi quy luật Sinh- Trụ- Dị- Diệt, nhưng chắc chúng ta đều thấy rõ tốc độ "Dị- Diệt" cách đây 1000 năm thấp hơn nhiều so với cách đây 100 năm. Hay nói cách khác, sự phá hoại thiên nhiên, môi trường sống của chính mình (chủ yếu là vì lòng tham mọi mặt) trong 100 năm vừa rồi đã được "cải thiện" gấp 10 lần trước đó.
    Điều mà toàn dân hay toàn nhân loại mong mỏi là tiếng nói thật sự đông đảo của các nhà khoa học tên tuổi, các nhà đại biểu quốc hội...và tất cả. Mỗi giọt nước rất đẹp vẫn có thể gặp nhau để tạo nên một dòng thác cuốn bớt rêu rác.
    Mong sức mạnh tâm thức của nhân loại đủ mạnh để bảo vệ cho anh Thuật và các nhà khoa học, hoạt động xã hội khác ở khắp nơi được bình an.
    TPĐ"

    ****

    Các Comment khác xin mời xem trên Báo Người Lao động:

    http://nld.com.vn/20120903101642464p0c1002/du-an-thuy-dien-dong-nai-6-va-6a-nhieu-van-de-chua-duoc-lam-ro.htm

    http://nld.com.vn/20120903101111869p0c1002/hay-cuu-rung-cat-tien.htm

    ReplyDelete
  5. Một trong các thư khác của GS. Trường Tiến:

    04/09/2012 TIEN Nguyen Truong

    Chào các anh và các bạn,

    Chúng tôi rất ủng hộ các việc làm đầy lòng yêu nước, thương dân và hết sức có trách nhiệm của các anh, các chị, các bạn và đặc biệt là của TS Nguyễn Huỳnh Thuật.Đây là những việc rất cấp thiết, cấp bách và hệ trọng. Việc xây dựng các nhà máy Thủy điện là chuyện không nên làm. Có thể tìm các nguồn năng lượng tái tạo khác.Chúng ta đã lựa chọn sai con đường phát triển năng lượng ở Việt nam.Tôi có đọc cà tham khảo một số thông tin về Thủy Điện 6 và 6A, xâm phạm đến rừng quốc gia Cát Tiên.Có nhiều ý kiến không đúng, có nhiều chuyện là do nhận thức, do quyền lợi, do tiền bạc và do các lợi ích nhóm.
    Chuyện khai thác thuốc Nam từ Rừng là đáng làm. Được các bạn quốc tế đặc biệt quan tâm.Năm 1985, Nguyên Bộ Trưởng Đặng Hữu , anh Vĩnh ( nguyên phụ phó Vụ Công nghiệp Bộ KHCN) và tôi đã được các bạn Thụy điển tiếp , giới thiệu và làm việc về việc chế biến thuốc Nam từ cây rừng Việt nam tại Thụy Điển. Lúc đó các bạn Thụy Điển làm nhà máy giấy Bãi Bằng. Nghiên cứu về rừng Việt nam và cây thuốc Việt nam.Hiện nay tôi cũng đang dùng thuốc Nam, lấy từ cây rừng của Vĩnh Phúc.
    Những nghiên cứu tổng thể về rừng Cát Tiên từ Phong Thủy, Năng Lượng, Thuốc, Tài nguyên, Văn hóa, Lịch sử, tâm linh, các giá trị vô hình và hữu hình rất cần thời gian và công sức.
    Chúng ta có thể không làm Thủy điện. Có thể làm Thủy điện ở đâu đó. Không nên làm ở Cát Tiên. Dòng sông Đồng nai, các dòng sông của Việt nam đã phải oằn mình gánh chịu bao tải trọng, chôn vùi bao nhiêu giá trị...vì Thủy Điện ( hay Thủy Điên). Nếu là Thụy Điển thì lại là quá tốt
    Chúng tôi rất muốn các anh chị lãnh đạo rừng Cát Tiên sớm có các báo cáo cần thiết cho các cấp có thẩm quyên về việc nên dừng các công trình Thủy Điện xâm lấn rừng Cát Tiên. Chúng tôi, xin sẵn sàng tham gia vào việc bảo tồn, tôn tạo và phát triển Cát Tiên.Chúng tôi cũng đã đến Cát Tiên với các đồng nghiệp trong và ngoài nước. Ai cũng muốn dành một hạt Cát, một giọt Nước, một Tình yêu, một tấm lòng, một kiến thức, một phúc đức cho Cát Tiên.
    Xin cám ơn và mong nhận được sự quan tâm.
    Tiên

    -----------------------
    Prof. Dr. Nguyen Truong Tien.
    Vice President of VACC.
    President of AA Consulting Corporation (AA-Corp)
    President of Vietnamese Society for Soil Mechanics and Geotechnical Engineering (VSSMGE)
    And Vietnamese Geotechnical Institute (VGI).
    Chairman of ASEAN Engineers Register of Vietnam (Vietnam Union of Science and Technology Ass.
    Fellow of ASEAN Academy of Engineering anf Technology.
    Member of Monitoring Committee (MC) of Ministry of Construction.
    Head of Engineers Register Division of Vietnamese Federation of Civil Engineering Ass. VFCEA

    Add : No 9 / Alley 44; Ham Tu Quan Str., Hoan Kiem, Hanoi.
    Mobile : (84) 90340 5769
    Email: tien.nguyentruong@gmail.com
    ============================

    ReplyDelete
  6. XIN HÃY CẨN TRỌNG TRƯỚC SỰ TRẢ THÙ CỦA THIÊN NHIÊN Nguy cơ và nỗi sợ hãi về dư chấn ở Thủy điện Sông Tranh đang là điều có thật. Chúng ta chưa dám nghĩ đến hệ lụy mà có thể từ những vết nứt và động đất mang lại cho hồ thủy điện này. Thiên nhiên đã tạo môi trường sống cân bằng cho con người trong thời buổi công nghiệp và đô thị hóa đang tàn phá mọi giá trị rất nhanh, bất chấp hậu quả có thể xảy ra tức khắc hay vài năm chứ không cần chờ đến con, cháu chúng ta mới trả giá! Vườn quốc gia Cát Tiên đang là một trong những khu bảo tồn thiên nhiên quý giá còn sót lại ở vùng nhiệt đới. Càng quý giá hơn với VN khi thời gian gần đây lũ lụt hoành hành như chốn không người, gây sạt lở, ngập lụt và cuốn đi bao sinh mạng, tài sản, hoa màu của dân. Nếu như không bảo vệ sự nguyên vẹn ít ỏi ấy của rừng Cát Tiên thì không chỉ miền Đông mà miền Tây cũng phải trả giá cho sự tàn phá của thiên nhiên. Người xưa có câu : Tử tế với rừng rừng trả ơn, tàn phá rừng thì sẽ chuốc lấy oán. Cái oán của núi rừng sẽ vô cùng hiểm nguy vì chính con người hôm nay cứ nằng nặc đòi tàn phá thiên nhiên bằng mọi giá!

    ReplyDelete
  7. Bvbqd - Blog Bùi Văn BồngOctober 8, 2012 at 9:49 AM

    Bvbqd - ... Suy cho cùng, thủy điện chỉ là cái cớ. Dự án này cũng nằm trong thời buổi phát sinh "đại họa dự án" của nước ta trong hơn hai thập niên qua. Người ta cứ tìm lý do vì "quốc kế dân sinh". Nhưng đó chỉ là sự hợp thức hóa các ý định cá nhân và phe nhóm đầy tham vọng. Lấy cớ dự án thủy điện, người ta có quyền khai thác rừng, sau đó là chiếm đất công để lo cho đầy túi tam của cá nhân. Thời điểm này ở Tây Ninh cũng đang có dự án làm ai oán lòng dân là phá rừng đầu nguồn hồ Dầu Tiếng để làm... nhà máy xi măng (?!). Bây giờ, thực tế đã cho dân ta thấu hiểu: Dự án vẽ ra càng đắt tiền thì vào túi riêng mới đậm, xã hội, con người và nhất là các thế hệ sau này gánh chịu hậu họa ra sao mặc kệ, trước hết phải "ăn hớt" miếng đậm khi dự án được phê duyệt. Còn làm được hay không, lợi hại thế nào, hậu quả nặng nề ra sao họ không cần biết.
    Ai cãi gì, lý sự gì, thanh minh biện giải thế nào thì tôi vẫn cho rằng động cơ chính là vì lẽ đó, vì quyền lợi cá nhân ích kỷ mà ra. Nếu họ đã vì dân vì nước thì khi nghe rừng quốc gia bị đe dọa, môi trường sinh quyển đặt trước nguy cơ tiêu tan là họ sẽ hành động khác ngay. Nhưng, một kiểu vẽ ra dự án để tham nhũng, họ bất chấp, họ rất khoái câu nói đầy giá trị hiện thực, hiện sinh, hiện nguyên hình: "Sống chết mặc bay, tiền thầy bỏ túi!"...
    http://buivanbong.blogspot.com/2012/10/cat-tien-hay-thuy-ien.html

    ReplyDelete
  8. Nguyen Huynh Thuat (Nguyễn Huỳnh Thuật)November 14, 2012 at 1:55 AM

    Trích thư from chị TS. Nguyễn Thị Hải Yến (Thành viên của nhóm Yêu quý Bảo vệ Cát Tiên):

    “Dear anh Thuật và nhóm Yêu quý Bảo vệ Cát Tiên,

    Yến giật mình khi đọc tin đăng về trả lời PV của Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng trước QH và trực tiếp trên VTV1 ngày 12.11.2012, bởi nếu mình không tỉnh và không nắm rõ pháp lý quá trình xây dựng dự án và ĐTM thì mình sẽ bị ru ngủ bởi cách trả lời của Bộ trưởng, cho đến khi mình tỉnh thì mọi cái đã an bài rồi, mọi chuyện đã rồi. Thuật và nhóm Cát Tiên ạ, nếu nói bước thành lập dự án đang đi đúng qui trình như Bộ trưởng Huy Hoàng trả lời là không đúng, bởi khi xây dựng (mới chỉ bước proposal) nó đã vi phạm về mặt pháp lý rồi. Bởi nó vi phạm hàng loạt các luật và công ước, như luật sử dụng và chuyển đổi đất rừng cho mục đích khác, luật ĐDSH, hoặc công ước Ramsar, v.v. Còn nếu trả lời như Bộ trưởng thì những cái vi phạm trên đã được bỏ qua hoặc làm mờ đi, và mọi cái đã được thu hẹp về báo cáo ĐTM. Đúng như anh Tuấn Anh nói, ĐTM nó chỉ là một công cụ giúp một phần trong bức tranh tổng thể của quá trình xây dựng dự án. Tất nhiên, nó cũng đóng vai trò rất quan trọng để có được final decision và decision-making.

    Trong hoàn cảnh 2 dự án DN6 và 6A, chủ đầu tư đã bỏ ra 2 lần tiến thuê làm ĐTM họ sẽ khó lòng mà từ bỏ cái họ đã đầu tư, kiểu gì, cho dù có bị phá sản thì họ cũng muốn chạy đến cùng để thắng và bán dự án. Hơn nữa, Viện TNMT của ĐHQG TPHCM cũng không dễ dàng gì chấp nhận để cho báo cáo ĐTM của họ chưa chuẩn. Nói tóm lại, nhóm Yêu quý Bảo vệ Cát Tiên (Love&Save Cattien Group) hiện nay đang ở thế 1 chọi (v.s) 3, Nhóm Cát Tiên >=< v.s Các bộ ngành liên quan + Chủ đầu tư + Nhóm thực hiện ĐMT.

    Vì thế nhóm cần phải tăng tốc làm việc với lãnh đạo các tỉnh ĐN, Lâm Đồng, Tp.HCM, Bình Dương và hiện nay một luật sư ĐBQH của TPHCM cũng đã lên tiếng, để cùng hợp tác, các tỉnh và ĐB quốc hội của các tỉnh sẽ là người truyền tải và chất vấn các vấn đề trên tại QH, còn phía nhóm Yêu quý BV Cát Tiên sẽ là người cung cấp thông tin cụ thể nhất là các phản biện khoa học nghiêm túc. Mình nghĩ nhóm nên liên lạc với Luật sư ĐBQH của TPHCM để thảo luận với luật sư về những nguyên tắc benefit sharing và sự chi trả của hệ sinh thái. Khi những thông điệp yêu cầu đền bù thiệt hại về môi trường và sinh thái rõ ràng thì sẽ đánh vào não chủ đầu tư nhiều hơn. Đồng Nai đã thắng vedan trong việc đòi bồi thường thiệt hại môi trường cho người dân, họ sẽ có khả năng và dễ dàng continue for this case. (tiếp tục thắng trong trường hợp này)

    Yến có thêm ý kiến này: thực ra qui trình xây dựng dự án liên quan đến môi trường cái sống lưng của nó là SEA (Đánh giá môi trường chiến lược) và EIA (DTM) để các decision-maker (nhà ra quyết định: Chỉnh phủ, QH) có được decision (quyết định đúng đắn). Yến thấy những ý kiến của anh Tuấn Anh* nó thuộc bước SEA . Sau khi thực hiện xong đánh giá môi trường chiến lược và thấy proposal không vi phạm SEA thì mới cho thực hiện EIA. Nhưng hình như dự án này quá vội vàng và ẩu thả là không thực hiện và không tuân thủ thực hiện bước SEA.
    With best regards,
    Hải Yến”

    * Theo nghị Quyết 49 của QH những Dự án có quy mô lớn về nguồn vốn đầu tư của NN và những Dự án có nguy cơ tác động cao tới môi trường như phá rừng...thì phải trình QH xem xét phê duyệt chủ trương đầu tư (chưa phải là bước đồng ý cho thực hiện DỰ án hay không), đây được coi như là bước ĐTM sơ lược đối với các dự án có nguy cơ cao tới môi trường, nếu dự án không khả thi thì sẽ bị loại bỏ ngay tư bước này và không gây lãng phí cho Chủ Đầu tư và các cơ quan quản lý. Đây là cơ sở pháp lý quan trong nhất để Chủ đầu tư và các cơ quan quản lý thực hiện các bước tiếp theo của Dự án. (Giống như Dự án đường sắt cao tốc Bắc Nam của Bộ giao thông đề xuất phải được QH xem xét chủ trương nếu QH đồng ý thì mới tiến hành nghiêm cứu lập Dư án một cách chi tiết).
    Như vậy, Dự án DN6 và DN6a là Dự án thuộc diện phải đưa ra QH xen xét chủ trường đầu tư vì có diện tích phá rừng đặc dụng đầu nguồn trên 50ha. Nếu Dự án chưa được Quốc hội đồng ý về chủ trường thì có nghĩa là Dự án chưa đủ cơ sở pháp lý để thực hiện, kể cả bước lập ĐTM.

    ReplyDelete
  9. Supporter of Save Cattien GroupNovember 15, 2012 at 9:25 AM

    Vụ cán bộ lâm nghiệp gửi thư kêu cứu cho rừng Cát Tiên

    Chủ tịch nước yêu cầu kiểm tra, xem xét

    SGTT.VN - Ngày 30.10, ông Nguyễn Huỳnh Thuật, cán bộ vườn Quốc gia Cát Tiên đã nhận được văn bản số 1496 do ông Đào Việt Trung, chủ nhiệm văn phòng Chủ tịch nước ký ngày 22.10.2012 đề nghị các đơn vị có liên quan xem xét lại việc kỷ luật một cán bộ vì đã viết thư cho Chủ tịch nước (http://nld.com.vn/20120903101111869p0c1002/hay-cuu-rung-cat-tien.htm).

    Công văn này cùng gửi đến bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn có kèm theo công văn số 322 của báo Người Lao Động ngày 10.10.2012, các tài liệu và thư gửi Chủ tịch nước của ông Nguyễn Huỳnh Thuật. Các tài liệu kèm theo cho thấy, ông Nguyễn Huỳnh Thuật bị cơ quan chủ quản kiểm điểm và đề nghị hình thức kỷ luật vì đã viết thư cho Chủ tịch nước vượt cấp (http://nld.com.vn/20121007115234240p0c1002/bi-kiem-diem-vi-gui-tam-thu-len-chu-tich-nuoc.htm). Công văn do Chủ tịch nước chỉ đạo nêu rõ: bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn “chỉ đạo, kiểm tra, xem xét giải quyết theo thẩm quyền trả lời ông Nguyễn Huỳnh Thuật và báo Người Lao Động. Đồng thời kiểm tra, xem xét và báo cáo Chủ tịch nước về việc kiểm điểm và đề nghị hình thức kỷ luật đối với ông Nguyễn Huỳnh Thuật có tuân thủ các quy định pháp luật”.

    Công văn 1496 đồng thời được gửi cho uỷ ban Khoa học, công nghệ và môi trường của Quốc hội, bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn, bộ Tài nguyên và môi trường, bộ Khoa học và công nghệ và bộ Công thương để phối hợp xem xét. Trước đó, ngày 8.10.2012, phát biểu trên báo Sài Gòn Tiếp Thị, ông Nguyễn Huỳnh Thuật, cán bộ vườn Quốc gia Cát Tiên đã khẳng định chấp nhận đánh đổi (có thể bị đuổi việc) để cứu lấy rừng Cát Tiên bằng việc gửi tâm thư đến Chủ tịch nước Trương Tấn Sang.

    Ông Thuật cho rằng, mình thực hiện điều này dựa trên “lương tâm, trách nhiệm và sự tự do cao nhất của một công dân Việt Nam theo Hiến pháp nước nhà”.

    MAI QUỐC ẤN

    Có thể dừng dự án Đồng Nai 6 và 6A

    Đó là phát biểu của ông Nguyễn Khắc Thọ, phó tổng cục trưởng tổng cục Năng lượng tại cuộc họp báo thường kỳ tháng 10.2012 do bộ Công thương tổ chức vào chiều ngày 29.10. Theo ông Nguyễn Khắc Thọ, hiện nay các cơ quan chức năng và doanh nghiệp đang lập báo cáo tác động môi trường đối với hai dự án thuỷ điện Đồng Nai 6 và 6A và sẽ kiên quyết dừng hai dự án thuỷ điện này nếu ảnh hưởng tiêu cực, tác động không tốt đến môi trường.

    Phó chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai Nguyễn Thành Trí: Dừng ngay việc triển khai dự án thuỷ điện Đồng Nai 6, 6A! “Quan điểm của Thường trực Tỉnh uỷ và UBND tỉnh Đồng Nai là kiên quyết phản đối việc triển khai dự án thuỷ điện Đồng Nai 6, 6A vì những tác động tiêu cực của nó quá lớn tới bảo tồn đa dạng sinh học, giá trị lịch sử, văn hoá và sinh kế của người dân. UBND tỉnh Đồng Nai đã có văn bản kiến nghị Thủ tướng Chính phủ và các bộ ngành không quyết định đầu tư dự án thuỷ điện Đồng Nai 6, 6A. Thường vụ Tỉnh uỷ cũng sẽ có văn bản gửi Bộ Chính trị, Ban bí thư đề nghị dừng ngay việc triển khai thực hiện dự án thuỷ điện Đồng Nai 6, 6A”. (Theo SGGP ngày 29.10.2012)
    Xem thêm:
    http://nld.com.vn/20121030102632940p0c1002/vu-goi-tam-thu-chu-tich-nuoc-yeu-cau-lam-ro.htm
    http://nld.com.vn/2012100810313242p0c1042/vu-gui-tam-thu-len-chu-tich-nuoc-dung-lam-kho-nguoi-co-tam.htm
    http://nld.com.vn/20121109112041475p0c1002/nguoi-bi-kiem-diem-vi-viet-tam-thu-xin-thoi-viec.htm

    ReplyDelete
  10. Supporter of Save Cattien GroupFebruary 1, 2013 at 9:42 AM

    Cám ơn, ngưỡng mộ và ủng hộ Nguyễn Huỳnh Thuật cùng nhóm SCT đã dũng cảm tham gia cuộc chiến giành lại những con sông, giành lại môi trường sống, chống lại hoạt động khai thác cạn kiệt thiên nhiên, hủy hoại môi trường sống, chống lại các tội ác hủy diệt sự sống, đe dọa sự an toàn và sức khỏe của nhiều loài và nhiều người.

    PQH.

    ReplyDelete
  11. Supporter of Save Cattien GroupFebruary 1, 2013 at 12:23 PM

    Phản hồi tại http://www.webtretho.com/forum/f26/de-cuu-lay-rung-cat-tien-toi-chap-nhan-danh-doi-1415634/
    Chúng tôi ủng hộ anh Thuật
    • Thật sự về chuyên môn thì tôi không rành nhưng có một điều tôi biết rất rõ là rừng quốc gia Cát Tiên là tài sản thiên nhiên vô giá còn sót lại của đất nước ta. Và thuỷ điện mặc dù có ưu điểm là ít tốn kém so với các loại hình tạo điện khác, nhưng nó lại có tác hại không nhỏ đến hệ sinh thái và môi trường. Vì vậy, tôi cảm thấy rất quý trọng và ngưỡng mộ những gì anh Thuật đã và đang làm. Mong rằng ngày càng có nhiều trí thức dũng cảm và tâm huyết như anh. Nhân đây, tôi cũng xin cảm ơn quý báo Sài Gòn Tiếp Thị đã có những bài viết như thế này. Ngọc Lan (suchalife...@yahoo.com)
    • Tôi vui vì trong đời sống xã hội hiện nay vẫn còn những con người như anh Thuật. Dám cất lên tiếng nói lẻ loi, bé nhỏ của một công dân có trách nhiệm. Có lẽ sẽ là thất vọng và vô cùng mất mát nếu chúng ta làm ngơ để thuỷ điện khu vực vườn quốc gia Cát Tiên (thuỷ điện Đồng Nai 6 và 6A) được thông qua và triển khai. Xin hãy nhìn vào thực tế các thuỷ điện ở Quảng Nam (cụ thể là thuỷ điện Sông Tranh 2). Tôi mong và chờ đợi hướng xử lý của Thủ tướng và Chủ tịch nước khi hai vị nhận được tâm thư cá nhân của anh Thuật. Chúc anh Thuật sức khoẻ. Nguyễn Văn Phú (phu...@yahoo.com)
    • Tôi ủng hộ anh Thuật trong sự việc này. Ngoài trách nhiệm là một nhân viên vườn quốc gia Cát Tiên, anh còn là một công dân. Tôi nghĩ, hành động gởi tâm thư lên lãnh đạo cấp cao để phản ánh ý kiến của mình để lãnh đạo hiểu đúng, hiểu rõ nhằm có quyết định chính xác là hành động dũng cảm, đáng hoan nghênh. Qua báo chí, dự án 6 và 6A từng bị đưa ra trước dư luận là sao chép báo cáo tác động môi trường, khảo sát chiếu lệ kiểu “cưỡi ngựa xem hoa” và những hội thảo theo đơn đặt hàng của nhà đầu tư chỉ nhằm mục đích thực hiện bằng được dự án, bất chấp việc nguy hại cho quốc gia, cho người dân sinh sống tại khu vực dự án. Bài học “báo cáo tác động ẩu tả” của Sông Tranh 2 đang là sự kiện nóng hổi. Chính phủ và chính quyền tỉnh Quảng Nam đang phải đau đầu khắc phục hậu quả. Thiết tưởng, lúc này chúng ta phải cần rất nhiều những tâm thư, chứ không phải là kiểm điểm ngăn chận. Vo Huu Chi (chivh@...com.vn)
    .Ủng hộ Nguyễn Huỳnh Thuật, người như bác này bây giờ hiếm lắm. MT ở VN đang ngày càng bị tàn phá, đến đời con chúng ta thôi, chả cần tới đời cháu, sẽ phải chịu biết bao những hệ lụy từ việc phá rừng như bây giờ.
    . "Làm đúng lương tâm và trách nhiệm thì không có gì phải sợ hãi" - cháu đang và sẽ cố gắng để trở thành 1 người có thể đứng thẳng như bác Thuật.

    ReplyDelete
  12. Supporter of Save Cattien GroupFebruary 1, 2013 at 12:25 PM

    . Nguyên văn bởi ftts Đã đăng trên fb, theo dõi topic này từ đầu. Không có nhiều người quan tâm. Biết làm sao bây giờ?Đó là điều rất đáng buồn, những vấn đề nghiêm chỉnh luôn bị những xác thịt tầm thường của các 'trăng', 'sao' đè bẹp.
    . Mình đã share trên facebook để kêu gọi bạn bè và những người quan tâm cùng ký vào ủng hộ Cát Tiên. Mình đã gắn bó hơn 3 năm nghiên cứu với Cát Tiên. Mình có thể nói rằng cánh rừng là vật báu duy nhất còn sót lại ở cả miền Đông Nam Bộ. Dù bị nhiều hạn chế, nhưng Ban QL của Cát Tiên so với các rừng quốc gia khác ở VN là rất năng động và có hiệu quà. Mình cũng đã gặp anh Thuật, một người rất điềm đạm, hiền lành và có tâm huyết. Lần nào đi bộ vào Bàu Sấu, sáng dậy chèo thuyền giữa làn sương khói giữa hồ, mình cũng thanh thản vô cùng. Chồng mình theo mình lên vài lần, bảo thoát được sóng điện thoại, đúng là một kỳ nghỉ xả hơi hoàn toàn. Bàu Sấu như một viên ngọc mà thiên nhiên ban tặng cho Cát Tiên. Tất cả các khách đã tới được Bàu Sấu đều toại nguyện với công sức họ bỏ ra đi bộ 5km đường rừng.
    Mình đã cho con gái đi rừng vào mùa khô khi cháu 3 tuổi và cháu thực sự thấy hạnh phúc khi có thể tận hưởng được những phút giây tuyệt vời giữa thiên nhiên. Cháu đi thăm Trung tâm cứu hộ Gấu trong môi trường bán hoang dã, cháu hiểu được vì các con thú hoang dã đang bị đe dọa nghiêm trọng ở Việt Nam và làm sao để bảo vệ được chúng. Cháu đi trồng cây gây rừng với vợ chồng mình. Giờ ở Cát Tiên vẫn có một cái cây có tên cháu, mỗi năm nhà mình lại cho cháu lên thăm.
    Ngày càng nhiều người đã chán đi du lịch ở các khu resort tiện nghi, muốn trở về với thiên nhiên, hòa mình vào thiên nhiên và có ý thức cao bảo vệ môi trường. Họ có thể là sinh viên đại học, là người làm nghề kinh doanh tự do, hay là hộ gia đình trẻ. Họ hiểu được đúng ý nghĩa đích thức của Du lịch sinh thái. Họ làm mình rất lạc quan vào tương lai của Du lịch sinh thái ở Việt Nam. Đừng để một ngày tất cả chúng ta muốn quay trở về với thiên nhiên, mà ngoảnh lại không còn một nơi nào mà đi nữa.

    ReplyDelete
  13. Supporter of Save Cattien GroupFebruary 1, 2013 at 12:28 PM

    . Bất ngờ là sau khi đọc, anh chị mình nhận ra anh Thuật là bạn của anh chị. Nghe anh chị kể thêm về anh Thuật, mình càng khâm phục và ngưỡng mộ.
    Đáng buồn là topic này ít người quan tâm quá! Hình như người ta mong muốn đào tạo ra những thế hệ chỉ đủ thông minh để đọc những top về "trăng, sao, bơm,gọt" thôi.
    Mình cũng nghĩ đến kết quả không khả quan cho anh Thuật cũng như dự án cứu rừng CT nhưng mình vẫn kí, vì ít ra mình không hổ thẹn với lương tâm khi biết mình làm đúng, khi biết mình không thờ ơ với quê hương mình. Anh Thuật dám đánh đổi cả cuộc sống của anh ấy, vậy vì lí do gì, chỉ 1 chữ kí bé nhỏ để bảo vệ lẽ phải mình lại không dám?
    . Hơn 5 ngày ghé lại vào trang ủng hộ thấy buồn, chữ kí chỉ hơn 3k cho cả công đồng mạng! Âu cũng là thực tế phũ phàng vì dân mạng hiện nay quan tâm tới xôi- thịt- xì-căng-đan nhiều hơn là các vấn đề môi trường, xã hôi, chính trị.v.v. Âu cũng là thành công của lò đào tạo sản phẩm con người của chủ nghĩa xã hội!
    . Biết làm sao để thu hút sự chú ý của công chúng với rừng Cát Tiên như với vịnh Hạ Long đây? Sao không thấy LNK vào đây làm đại diện cho du lịch VN đi? nếu LNK làm được việc này thì sẽ rất nhiều người thay đổi định kiến về 1 người chỉ biết quăng bom về giá cả đồ mặc trên người...
    . Buồn quá, chuyện to tát như vầy mà ít người tham gia quá. Có lẽ mọi người sợ cái ách quấy rối của chính quyền. Mình ko sợ. Mình ký tên để cất lên tiếng nói chung phản đối hành động xây thuỷ điện phá rừng Cát Tiên.
    . So sánh topic này và các topic về bảo vệ môi trường với topic Góc thời trang trong phòng riêng của Ngọc Trinh mới được đưa lên ĐBGB hôm nay mà đến giờ đã có gần 100 comments với gần 12.000 lượt đọc, thấy buồn quá!
    . Các mem của WTT không phải là k quan tâm tới vấn đề môi trường, chỉ là vì nó xa vời quá nên họ k tưởng tượng ra đc khi Môi trường bị hủy hoại thì con cháu chúng ta sẽ khổ sở ntn.
    Và 1 số mem thì tin rằng chúng ta sẽ chả làm được gì đâu, "châu chấu đá voi", “Cóc kiện trời”, “Trứng chọi đá” thôi. Nghĩ mà buồn.
    . Tê Giác đã tuyệt chủng, nhiều loài thú rừng khác cũng chẳng còn bao nhiêu. Điện thì có thể dùng cách khác, xây nơi khác nhưng rừng đã mất thì không thể trồng lại.
    . Ở nước ngoài, mỗi cá nhân đc giáo dục để bảo vệ MT 1 cách thực tế, thiết thực nhất, và họ coi việc phá hủy MT là 1 tội ác, và những người k biết đến bảo vệ MT là những kẻ "nhà quê", k đc dạy dỗ chu đáo.
    . Mình có ý kiến là chúng ta không làm/chưa làm được những việc như anh Thuật hay nhiều người khác đang làm để bảo vệ môi trường ở quy mô lớn, thì chúng ta làm những việc nhỏ, và chia sẻ với nhau về những việc mà mình hay những người xung quanh mình đã, đang và sẽ làm, để góp phần bảo vệ môi trường.
    Chúng ta không cần họp mặt, không cần offline, chỉ cần chia sẻ những việc nên làm và không nên làm, rồi tự bản thân mỗi người thực hiện trong cuộc sống của mình, với những người xung quanh mình trong cuộc sống hàng ngày.
    Những việc có ích, dù là nhỏ thôi, mình nghĩ cũng cần và nên được nhân rộng, dù cũng từ những nhóm người rất nhỏ và cần rất nhiều sự bền bỉ, kiên trì.
    . Theo ông Bùi Cách Tuyến, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, bất cứ một dự án nào khi được thẩm định cũng trên cơ sở pháp luật và phải bảo đảm nguyên tắc không ảnh hưởng lớn đến thiên nhiên cũng như đời sống xã hội
    . Mong có nhiều người hãy ký tên để cứu lấy vườn quốc gia, đừng thờ ơ nữa, cho dù không cứu được nhưng chúng ta đã làm hết sức mình còn hơn bất lực ngồi nhìn.
    . Mọi người nhớ dự án boxit không, dân từ lao động cho đến trí thức trong nước, ngoài nước phản đối. Vẫn làm. Giờ thì hậu quả thấy rồi đó.
    . Dẫu chỉ có ít người quan tâm đến những vấn đề của đất nước như thế này, chúng tôi cùng anh Thuật và SCT vẫn cố gắng theo đuổi nỗ lực bảo vệ thiên nhiên!
    . Các mẹ muốn ngắm vẻ đẹp của các loài chim thú và cảnh vật Cát Tiên, hãy add anh Tăng A Pẩu trên Facebook. Đó là một người rất yêu Cát Tiên và đam mê chụp hình hoang dã. Nào hãy cùng tiễn một năm cũ sắp qua và chúc cho năm mới an lành cho muôn nhà, cho Cát Tiên!

    ReplyDelete