Ý kiến ban đầu của TS Nguyễn Thị Hải Yến. Bổ sung bởi ý kiến của TS. Tô Văn Trường

A. Thư của TS Nguyễn Thị Hải Yến, 

GS Kengo Sunada, GS Satoru Oishi, GS Kou Ikejima:

Chuyên gia cao cấp về môi trường thuộc Ban Thư ký Ủy hội sông Mê Kông (MRCS)

 (tác giả đã cho phép phổ biến)

Dear các bạn

Yến đã nhận được vài email của Nhóm, kêu gọi Saving Cát Tiên để phản đối 2  thủy điện Đồng Nai 6 và 6A. Yến cũng có thấy danh sách hội đồng thẩm định trong đó có bác Tô Văn Trường. Mặc dù Yến chưa có và chưa được đọc báo cáo đánh giá TĐMT liên quan đến 2 đập thủy điện này, tuy nhiên có điều Yến thấy băn khoăn:

* Về hội đồng thẩm định: Yến không thấy có một chuyên gia nào về sinh học và sinh thái học hoặc thủy sản. Các chuyên gia trong lĩnh vực về nguồn nước, và môi trường có thể thấy vấn đề ngay đây, nhưng cái ảnh hưởng invisible (không nhìn thấy được) thì phải là các chuyên gia bên sinh học và sinh thái học, hoặc ít nhất là phải có chuyên môn sâu về đánh giá trữ lượng thủy sản. Một báo cáo đánh giá TDMT mà không đưa ra được những quantitative indication (chỉ số định lượng) về mặt biodiversity va ecosystem  (đa dạng sinh học và hệ sinh thái) thì khó lòng mà thuyết phục được. Yến không có nghiên cứu ở khu vực này, những ảnh hưởng của thủy điện  lên nguồn lợi của Mêkông thì Yến cũng đã chia sẻ: http://nld.com.vn/20110505092315804p0c1002/nhung-cau-hoi-nhuc-nhoi-tu-xayaburi.htm. 
* Mình còn muốn lưu ý các bạn là chuyên gia lâm nghiệp hoặc làm về đa dạng sinh học rừng (forest biodiversity) là chưa đủ, bởi ảnh hưởng của thủy điện lên nguồn lợi thủy sinh là rất lớn và kéo dài và có khi là mất luôn. Các thành viên Hội đồng Thẩm định đa phần đến từ các cơ quan quản lý của Chính quyền, họ nắm Luật tốt, nhưng như mình đã nói đánh giá TĐMT cần phải có các chỉ số định lượng (quantitative indications) thì các nhà khoa học ở các trường Đại học hoặc các Viện nghiên cứu cơ bản mới là đúng người, và đúng tầm.

Chúc Nhóm anh Thuật thành công trên con đường đi tìm công lý bảo vệ tài nguyên và sự công bằng cho thế hệ trẻ sau này.

Best regards,
Hải Yến

* Ghi chú của Nhóm Yêu quý Bảo vệ RQG Cát Tiên: Chúng tôi sẽ xin ý kiến của TS. Hải Yến về Báo cáo ĐTM, sau khi TS Hải Yến nhận được Báo cáo ấy và xem xét kỹ. 


B. Nhóm Save Cattien NP xin bổ sung thêm Thư của TS. Tô Văn Trường, Nguyên Viện trưởng Viện Quy hoạch Thuỷ lợi Miền Nam; Thành viên Ban chủ nhiệm Chương trình KC08/06-10 của Bộ Khoa học Công nghệ:

Báo cáo DTM của Viện QHTLMN cho 2 dự án thủy điện ĐN 6 và 6A làm lần đầu nhất là khi nghe Mr Ngọc Anh Q. Viện trưởng trả lời trên công luận tôi đã viết bài phê phán dù đó là các đồng nghiệp cũ của mình.

Báo cáo ĐTM lần này của Viện Tài nguyên Môi trường (Đại học Quốc gia TPHCM) làm tốt hơn nhiều nhưng vẫn còn những khuyết điểm tồn tại (Tôi đã viết trong bài "Thủy điện ĐN 6 và 6A những điều chưa rõ") đăng trên báo Người Lao Động. Ngoài  ra, tôi còn viết bài  phản biện riêng đánh giá từng chương trong báo cáo khoảng chục trang trao đổi với một số chuyên gia trong hội đồng thẩm định để phải rất thận trọng xem xét đánh giá ĐTM kết hợp với khảo sát thực địa. Tôi cũng trao đổi với anh Nguyễn Vũ Trung thư ký hội đồng là hãy lắng  nghe phân tích tất cả các ý kiến đa chiều, chỉ nên tổ chức họp hội đồng khi điều kiện đã "chín mùi". 

Nhân đây, nói rõ thêm để các bạn  cùng lưu ý đi vào trọng tâm của vấn  đề là ở chỗ quy hoạch tất cả vườn quốc gia đều không có chỗ cho các công trình dân sinh. Tuy nhiên, riêng trường hợp Vườn Cát Tiên thì lại có 2 công văn của Bộ NNPTNT gửi Thủ tướng Chính phủ nói rằng "đánh giá sơ bộ thì 2 dự án này vấn đảm bảo các mục tiêu của vườn quốc gia"; Sau đó, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải ký công văn thông báo:

"  Trường hợp diện tích rừng và đất cần cho dự án có thể chuyển mục đích sử dụng mà không làm ảnh hưởng tới tiêu chí, mục tiêu và nội dung xác lập Vườn QG Cát Tiên và Khu rừng phòng hộ Nam Cát Tiên thì phải thực hiện rà soát và điều chỉnh lại quy hoạch các khu rừng này trình cấp có thẩm quyền phê duyệt theo quy định của pháp luật về bảo vệ và phát triển rừng;

- Trường hợp diện tích rừng và đất cần cho dự án có thể chuyển mục đích sử dụng mà ảnh hưởng tới tiêu chí, mục tiêu và nội dung xác lập Vườn quốc gia Cát Tiên và Khu rừng phòng hộ Nam Cát Tiên thì dừng xây dựng dự án và thông báo cho chủ đầu tư biết."

Vậy vấn đề là "tiêu chí, mục tiêu xác lập Vườn Cát Tiên" là gì?  và các hoạt động của việc triển khai 2 dự án thủy điện này ảnh hưởng thế nào đến các tiêu chí này để báo cáo Thủ tướng điều chỉnh quy hoạch vườn quốc gia hay dừng dự án?  Rõ ràng nếu muốn dự án triển khai thì phải điều chỉnh quy hoạch. Bộ NNPTNT trong các công văn của mình đã khôn khéo đá quả bóng này sang Bộ TNMT (chưa kể có 1 công văn do Thứ trưởng Diệp Kinh Tần ký có 1 dẫn chứng không chính xác về quy hoạch bảo tồn và phát triển bền vững Vườn Cát Tiên do Bộ này ban hành ngày 11/07/2011).

Bạn Nguyễn Huỳnh Thuật có gọi điện cho tôi bàn về việc khảo sát độc lập về đa dạng sinh học. Tôi ủng hộ nhưng lưu ý  trong trường hợp này phải xem xét thật bài bản liệu có đảm bảo đủ luận cứ như đã nói ở trên để báo cáo Thủ tướng về vấn đề "tiêu chí" này không.

Theo tôi biết Nhóm Cứu vườn Cát Tiên vừa gửi thư đề nghị anh Trung công khai báo cáo ĐTM để các chuyên gia độc lập xem xét phản biện hỗ trợ Hội đồng thẩm định. Theo tôi nên công khai minh bạch báo cáo ĐTM không có gì phải ngại cả. Càng nhiều nhà khoa học quan tâm xem xét đánh giá càng khách quan và khoa học...